De ziekenhuizen worden overspoeld met patiënten, de technische eenheden worden uitgebreid, de aangroei van het medisch korps lijkt op een "baby-boom", en wie is de 'dupe'? Het personeel op de werkvloer? Och kom... zij regelen dat wel!
Sommige ziekenhuizen hebben meer dan honderd vacatures die niet ingevuld geraken. De VDAB-studiedienst telde in december vorig jaar 903 openstaande vacatures voor verpleegkundigen, tegenover 'maar' 777 het jaar voordien. Tegelijkertijd daalde het aantal ingeschreven werkzoekende verpleegkundigen. Het is niet juist om te zeggen dat er te weinig verpleegkundigen zijn. Alleen komen afgestudeerden met een diploma verpleegkunde niet in de zorgsector terecht omdat ze voor een andere - beter betaalde of minder zware - baan kiezen.
Eigenlijk is dit geen nieuws meer. Al geruime tijd wordt door de ziekenhuisdirecties en medici, ondanks het personeelstekort, een lucratief spel opgezet om zoveel mogelijk geld binnen te rijven. Elk jaar rijzen er vragen over de juiste aanwending van subsidies (betaald door de belastingsplichtigen en de sociale zekerheid) . Als je weet hoeveel geld er in deze sector omgaat, kan je reeds vermoeden dat er heel wat "te beleven" valt.
De oudere, hulpbehoevende populatie neemt stilaan de overhand en daarop worden de pijlen gericht. Het gaat niet langer meer over 'hulpbehoevenden', 'kwaliteit van zorg', 'voldoende zorgverstrekkers', 'deontologische code', maar over het zoveel mogelijk binnenrijven van gelden.
Niet verwonderlijk dat het personeel op de werkvloer, die eigenlijk de haver verdienen, aan de kant blijven staan en uiteindelijk uitgemergeld de stal verlaten om elders betere oorden op te zoeken.
In de toekomst zullen omwille van de vergrijzing meer verpleegkundigen nodig zijn. Hierbij speelt er ook een ander fenomeen: een patiënt op oudere leeftijd ontwikkelt meerdere ziektebeelden (multipathologie). Prof. Pacolet van het HIVA heeft in 2000 berekend dat er tegen 2010 30% meer 70-plussers zullen zijn dan in 1995. Tegenover die evolutie, zo becijferde hij, moet een groei staan van het verpleegkundig personeel met minimum 3,5% tot maximum 15%.
Waar vroeger een percentage van rond de 80% voltijds werkenden kon genoteerd worden, is dit nu gedaald tot 44%. Dit is niet verbazend, want veel verpleegkundigen zijn vrouwen die hun rol van van moeder combineren met hun job. De meeste aanwervingen worden doorheen de loopbaan de facto deeltijdse contracten. De verhoogde vraag naar verpleegkundig personeel heeft in die zin niet alleen te maken met de vergrijzing, maar ook met de eigenheid van onze sector.
Vroeger moesten studenten veel meer stages doen, waardoor ze veel ervaring opdeden. Er is tegenwoordig een tekort aan bachelors, omdat heel wat verpleegkundigen niet op een gewone opnameafdeling willen werken. Gespecialiseerde diensten zoals spoed, intensieve zorgen, materniteit en pediatrie liggen beter in de markt. Verder ziet men qua instapmentaliteit ook een verandering: er is minder betrokkenheid bij de studenten.
De schaarste aan verpleegkundigen doet een concurrentieslag tussen ziekenhuizen ontstaan: zowel financiële, materiële als structurele extralegale voordelen worden aangeboden om personeel aan te trekken. Het enige dat men niet kan doen is bv. iemand van intensieve méér betalen dan iemand van geriatrie. Het wordt dan ook hoog tijd dat men de barema's drastisch optrekt. Meer werken en harder werken mag toch ook vergoed worden zeker?
Of het personeelstekort kan opgevangen worden door buitenlandse krachten is ook eeen hangijzer. Vooral de gelijkschakeling van de diploma's en de taalbarrière zorgen voor problemen. Taal is al heel belangrijk in de schoonmaak en de keuken, maar in de verzorging en verpleging is die communicatie nog crucialer. Er zijn enorme nuances en als je de taal niet kent wordt het moeilijk. Anderzijds mag men geen kans laten liggen.
Inderdaad, wij zijn gedoemd om in de 'zachte' sector te werken. Wij willen zorg verlenen aan onze patiënten, tegemoet komen aan hun verwachtingen, alles incasseren, slaafje zijn van de artsen, inspringen voor collega's, admnistratief werk doen waar nodig, enz., enz.
Onze motivatie blijft bestaan, maar de vergoeding is niet in evenredigheid.
